Bir tərəfdən güzəşt, digər tərəfdən qohumbazlıq

Ana səhifə Bizimlə əlaqə

Milyonçu Adnan Əhmədzadənin "Rahat market"i işçiləri qula çevirib

Xəqani Bəşirlinin ümidinə qalan KADR SİYASƏTİ..

Qazaxda 3 min illik Tarixi abidə sökülüb üzərində obyekt tikilir - FOTOFAKT

Dövlətdən "oğurlanan" milyonlar və məmur oğlunun dəbdəbəli toyu

İlham Məmmədovun “vahid pəncərə” sistemindən kimlər nələr qazanır?

«Şərqi Zəngəzur»da tenderləri kimlər udur?

GƏNCƏ DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ ÖZBAŞINALIQLAR BİTMƏK BİLMİR

Ramin Abdullayevlə tender şirkətləri arasında pul davası

6 Saylı Ekologiya idarəsinin ərazilərində ekoloji terror davam edir

İqtisadiyyat (8-03-2024, 22:15)
Bir tərəfdən güzəşt, digər tərəfdən qohumbazlıq

Mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri üçün dövlət dəstəyi mühüm yardım olmaqla, onlara ideyaların həyata keçirilməsinə, istehsalın genişləndirilməsinə, yeni iş yerlərinin açılmasına və s. xidmət edir. Belə dəstəyin vasitələrindən biri güzəştli kreditlərdir.

2023-cü ildə Azərbaycan Sahibkarlığın İnkişafı Fondu tərəfindən 3276 investisiya layihəsinin maliyyələşdirilməsinə 193,8 milyon manat məbləğində kredit verilib. Müəyyən pay qadınların və gənclərin sahibkarlıq fəaliyyətinin dəstəklənməsindən əldə olunub. Kreditlərin böyük hissəsi kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalına, eləcə də sənaye məhsullarının istehsalı və emalına verilib. Qalanları xidmət sektoru və turizm üçündür.

Güzəştli kreditlərin 73 faizi regionlara, 28 faizi paytaxta və Abşerona göndərilib. Onların sayəsində 3000-dən çox iş yeri açılıb.

Belə kreditlər üzrə faiz dərəcəsi illik 5% təşkil edir və güzəşt müddəti var ki, bu müddət ərzində sahibkar yalnız faiz borclarını ödəyə bilər. Amma hər kəsin lazımi biliyi və təcrübəsi, real biznes ideyası yoxdur və faiz dərəcəsi kiçik görünsə də, hamını cəlb etmir.

Bəs, söhbətin təkcə artıq formalaşmış iş adamlarından deyil, həm də sıfırdan biznes qurmaq istəyənlərdən getdiyini nəzərə alsaq, bu mexanizm ölkədə sahibkarlığın inkişafına nə dərəcədə töhfə verir?

İqtisadçı ekspert Fuad İbrahimov AYNA-ya deyib ki, müasir dünyada maliyyə tarixi olmayan sahibkarlıq və biznes anlayışları mövcud deyil: “Sahibkar varsa, deməli, maliyyə dövriyyəsi var və kreditlər sahibkarlığın inkişafı üçün mühüm dayaqdır. Hər bir dövlət özəl sektorun, bazar münasibətlərinin inkişafında maraqlıdır. Və bu baxımdan Azərbaycan dinamik inkişaf edir. Sahibkarlığın İnkişafı Fondu hər il güzəştli kreditlərin həcmini artırır. Bu, ölkədə sahibkarların artımını şərtləndirən amillərdən biridir. Xüsusilə sevindirici haldır ki, qadın sahibkarların payı ildən-ilə artır, bu da gender bərabərliyi prinsiplərinə riayət etmək baxımından vacibdir”.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, güzəştli kreditləşmə sahibkarlığın inkişafı üçün əsas və davamlı üsuldur: “Eyni zamanda, xüsusilə regionlara böyük diqqət yetirilməli, onlara ayrılan kreditlərin payı artırılmalıdır”.

Dayanıqlı İnkişaf Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev mövzuya dair AYNA-ya şərhində sahibkarlığa bu cür dəstəyin nə dərəcədə səmərəli olduğunu anlamağın vacib olduğunu söyləyib: “Göstəricilərdən biri də açıq iş yerlərinin sayı, eləcə də onların hər birinin nə qədərə başa gəldiyinin təhlilidir. Nədənsə hər yeni iş yeri açmaq çox bahadır və bunun səbəbini başa düşməliyik. Üstəlik, biz, deyək ki, yüksək texnologiyalarla bağlı biznes yaratmaqdan danışmırıq. Ən bahalı sahələrə mikroelektronika, nüvə fizikası və genetika daxildir, lakin bizdə bunların heç biri yoxdur”.

Güzəştli kreditlərin biznesin inkişafına kömək edib-etməməsinə gəlincə, müsahibimiz nümunə gətirib: “Məsələn, Yaponiyada sahibkara perspektivli görünən biznesini inkişaf etdirmək şərti ilə bəzən sıfır, bəzən hətta mənfi faizlə kredit verirlər. Bir şəxs biznes planını təqdim edirsə və onu təhlil edərkən layihənin mənfəət gətirəcəyi aydındırsa, bu, vacibdir, amma dərhal və bir ildən sonra deyil, bir neçə ildən sonra qaytarmaq şərtilə. Söhbət innovativ irimiqyaslı layihələrdən gedirsə, o zaman onlar nəinki müəyyən sayda insana, həm də bütövlükdə dövlətə ciddi gəlir gətirə bilər”.

“Ən azı 10 il irəliyə baxmalıyıq. Məsələn, mən hesab edirəm ki, bizdə sahibkarlar dərin emalla məşğul olmaq üçün kredit götürürlərsə, bu, sıfır faizlə olmalıdır. Hamısı ərazidən asılıdır. Sahibkar iş yerləri açacaq, büdcəyə töhfələr olacaq, yəni bu, bütöv bir zəncirdir”, - dey ekspert vurğulayıb.

Qadın sahibkarlığının təşviqindən danışan həmsöhbətimizin sözlərinə görə, Konstitusiya hər kəsə eyni hüquqlar verir: “Bu da o deməkdir ki, onlar eyni dəstəyi almalıdırlar. Gənclərə gəlincə, onları həvəsləndirmək lazımdır, lakin eyni zamanda unutmaq lazım deyil ki, yalnız az sayda startap son nəticədə uğur qazanır - hər on nəfərdən biri. Bizə ideyanın və onun perspektivlərinin ciddi təhlili lazımdır, əgər o, yaxşıdırsa, onu həyata keçirmək üçün maliyyə motivasiyası lazımdır. İndi gənclərin ideyalarını reallaşdırmaq üçün əvvəlkindən daha çox imkanları var və onlar bundan yararlanmalıdırlar. Eyni zamanda, gənclər öz nəslinin ehtiyaclarını, nəyə tələbat olacağını yaxşı bilirlər”.

“Bəzi müsbət addımların atılmasına baxmayaraq, ölkədə sahibkarlığın inkişafında hələ də xeyli çətinliklər var. Məsələn, Qarabağdakı əcnəbilərin müəyyən sahələrdə işləmək imkanları bəzən yerli kiçik və yeni başlayan sahibkarlardan daha çoxdur. Amma bəlkə də bu, bəzi seqmentlərdə biznesimizin hələ inkişaf etməməsi ilə bağlıdır. Əgər biz bütövlükdə ölkədə sahibkarlığın inkişafından danışırıqsa, deməli, bunun üçün siyasi iradə var, qanunlarımız yaxşı və düzgündür. Amma buna mane olan qohumbazlıq və yerliçilikdir. Ancaq bu, təkcə burada deyil, bir çox ölkələrdə belədir. Monopoliya da müdaxilə edir, lakin ola bilsin ki, Rəqabət Məcəlləsinin qəbulu sayəsində vəziyyət yaxşılığa doğru dəyişəcək”, - deyə Ağayev fikrini yekunlaşdırıb.