Karantin tədbirlərinin yüngülləşdirilməsi Azərbaycanda məşğulluq bazarında stimullaşdırıcı təsir göstərir. İlin əvvəlindən bəri ölkədə fəaliyyəti dayandırılmış biznes sahələri fəaliyyətini bərpa etdi - mağazalar və böyük ticarət mərkəzləri açıldı, kafe və restoranlar ziyarətçiləri qarşılayır. Ötən yayla müqayisədə, cari mövsüm ölkə daxilində hərəkət azadlığı məhdudlaşdırılmadan keçir və bu, ölkənin bölgələrində də xidmət sektorunu canlandırır.
İlin əvvəlindən ticarət, iaşə və xidmət sektoru tədricən canlandı, iş yerləri açılır. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ilin əvvəlindən bəri beş ay ərzində iqtisadiyyatda işləyənlərin sayı 31,6 min nəfər artıb. Eyni zamanda, rəsmi məlumatlara görə, 360,6 min nəfər işsiz sayılır - ilin əvvəlindən bəri işsizlik nisbəti 7,2%-dən 6,8%-ə düşüb. Bununla yanaşı, ölkənin iqtisadi cəhətdən fəal əhalisinin sayı ilin əvvəlindən 16,3 min nəfər və ya 0,31% artaraq 5 milyon 268,8 min nəfər təşkil edib.
Ancaq Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (ƏƏSMN) işsizlik müavinəti alanların sayı barədə məlumat vermədiyi üçün işsizlik reallığı qaranlıq qalır. Bu arada, keçən ildən etibarən ölkədə fəal iş axtaran vətəndaşların sosial müdafiəsi mexanizmi işə salındı. İqtisadiyyatda çalışan şəxslər işsizlikdən sığortaya görə maaşlarından müəyyən bir faiz ödəyirlər və bu sığorta növü üçün vəsait xüsusi bir dövlət fondunda toplanır. Məlumatlara görə, işsizlərin heç də hamısı bu sığortanı ala bilmir.
Mövcud prosesləri nəzərə alan analitiklər qeyd edirlər ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının bəzi sahələrində çalışan işçilərin çoxu qeyri-rəsmi işçilərdir ki, onlar da pandemiyadan digərlərindən daha çox əziyyət çəkdilər.
İqtisadçı eksöert Natiq Cəfərlinin AYNA-ya dediyinə görə, bu münasibətlə rəsmi və dolayı məlumatlar işsizlik vəziyyəti ilə bağlı müəyyən bir fikir yaradır: “Bu ilin 1 yanvar tarixinə olan məlumata görə, ölkədə 5.7 milyon əmək qabiliyyətli vətəndaş yaşayırdı. Rəsmi statistikaya görə, bunlardan 1,6 milyonu əmək müqaviləsi ilə işləyir, 1,7 milyonu fermer, təxminən 600 mini fərdi sahibkardır”.
“Pandemiya və karantin rejiminin xüsusiyyətlərindən biri də ölkədəki işsizlik vəziyyətinin ən yüksək səviyyədə tənqid edilməsi oldu. Bu məsələ ilə bağlı indiyə qədər yayımlanan məlumatların həqiqətə uyğun gəlmədiyi, problemlərin olduğu ortaya çıxdı. Eyni zamanda, karantinin yumşaldılması əmək bazarındakı vəziyyəti yaxşılaşdırdığını da qeyd etmək lazımdır. Çünki, nəhayət ölkədə məhdudlaşdırıcı dövlət tədbirləri ilə əhatə olunan biznes fəaliyyətə başladı”, - deyə Cəfərli bildirib.
“Diplomat Ltd” kadr şirkətinin təsisçisi Konstantin Frenkin də AYNA-ya açıqlamasında söyləyib ki, məşğulluq bazarında vəziyyət tədricən sabitləşir: “Pandemiya dövründə ölkədəki xidmət sektoru və ticarət iflic oldu. İndi bizim işə qəbul agentliyimizə bu sahələrin işçiləri üçün bir çox müraciət daxil olur. Əlbəttə, bir başqa müsbət məqam olaraq, nəqliyyat problemlərinin qismən aradan qaldırılmasını və Bakı Metropoliteninin fəaliyyətə başlamasını göstərmək olar”.
“Təbii ki, pandemiya vətəndaşların maaş səviyyəsinə ciddi təsir etdi. Mənə bütün əmək bazarı adından danışmaq çətindir. Amma iş elanları və işəgötürənlərdən daxil olan müraciətlər üzərində aparılan araşdırmalara görə, pandemiya dövründə maaşların orta hesabla 20% azaldığını görürəm. İxtisas dərəcəsi olmayan işçilərə ortalama 450-500 manat təklif olunur, amma hüquqşünaslar, mühasiblər, elektrik mühəndisləri və s. kimi sahənin təmsilçiləri təxminən 1000 manat alırlar. Ev işçiləri və dayələrin maaşları, demək olar ki, eyni səviyyədə saxlanılır, xüsusən də iş zamanı insan bir ailə ilə yaşamalı olursa”, - deyə Frenkin vurğulayıb.
İşədüzəltmə agentlikləri, ümumiyyətlə bir insanın iş axtararkən keçdiyi mərhələdir. Ölkədəki ilk işə qəbul agentliklərindən birinin qurucusunun ifadəsinə görə, bu gün bazarda çox etik olmayan oyunçular var. Axı əvvəllər işə qəbul agentliklərinin fəaliyyəti ancaq lisenziyalaşmışdısa və ixtisaslaşmış qurum bu sahəyə nəzarət edirdisə, bu gün bu təcrübə ortada yoxdur...
